„Szczotka, pasta, kubek, ciepła woda […]”- a jednak próchnica

„Szczotko, szczotko, hej szczoteczko ooo […]” kto z nas nie zna tej piosenki? „Żeby zdrowe zęby mieć trzeba tylko chcieć” – a jak to wygląda w praktyce? Czy próchnica u dzieci jest problemem w Polsce?

Trochę danych o próchnicy

Zrobiłam mały research i niestety nie mam dobrych wiadomości. Wyniki badań epidemiologicznych wskazują na zły stan zdrowia jamy ustnej dzieci i dorosłych. Frekwencja próchnicy wśród dzieci 6-letnich wynosi w Polsce 86,9%, w Danii 25%, zaś Francji 22,2% [1]. Kolejne dane są jeszcze bardziej zatrważające…. Ponad 50% dzieci 3-letnich w Polsce ma próchnicę! Szacuje się, że 3-letnie dziecko ma średnio 3 zęby z aktywną próchnicą [1]. Im dalej w las tym gorzej. Prezentowane wyniki badań wskazują, że jedynie 14,4% 6-latków ma zęby wolne od próchnicy [1].

Tak! Próchnica jest chorobą cywilizacyjną, uwarunkowana stylem życia, tuż obok choroby niedokrwiennej serca, czy cukrzycy typu 2. Co to oznacza? To, że My dorośli mamy ogromny wpływ na jej ewentualne pojawienie się. Gdzie tkwi problem?

Z badań ankietowych przeprowadzonych na zlecenie Ministra Zdrowia dowiadujemy się:

• 50% dzieci codziennie spożywa słodycze
• 61,5% dzieci w wieku 3 lat nigdy nie było u lekarza dentysty!
• 37% dzieci w wieku 3 lat myje zęby 2 razy dziennie
• 31% dzieci w wieku 3 lat myje zęby samodzielnie ! [2].

Jak uniknąć próchnicy?

Niestety nadal jeszcze słychać głosy typu ” zęby mleczne przecież wypadną, po co je leczyć?!” Po to, gdyż nieleczone zęby mleczne mogą powodować próchnicę w świeżo wyrzniętych zębach stałych.

Do sedna… co zrobić by zaoszczędzić sobie, a przede wszystkim dziecku negatywnych emocji na fotelu dentystycznym? I niekoniecznie fajnych wspomnień z gabinetu stomatologicznego?

Według zaleceń pierwsza wizyta adaptacyjna u stomatologa powinna odbyć się między 6 a 12 miesiącem życia. Zabiegi higieniczne w jamie ustnej zaleca się już od pierwszych miesięcy życia przy użyciu wacika nasączonego letnią wodą w celu oczyszczenia wałów dziąsłowych i błony śluzowej. Kiedy pojawiają się pierwsze zęby wprowadzamy miękką szczoteczkę w celu usunięcia resztek pokarmowych z ich powierzchni oraz pastę z fluorem. U dzieci powyżej 6 miesiąca życia do mycia zębów używamy pasty z fluorem 1000 ppm F. Poza wyborem pasty, ilość nakładanej pasty jest bardzo istotna. Dla dziecka powyżej 6 miesiąca o rozmiarze najmniejszego paznokcia u rączki dziecka/ o wielkości ziarna ryżu. Pamiętajmy, że dziecku do 2 roku życia należy wytrzeć gazikiem pozostałości pasty w jamie ustnej. Dzieciom od 3 do 6 roku życia zaleca się nałożenia pasty 1000 ppm F o wielkości połowy ziarnka zielonego groszku. Natomiast dzieciom powyżej 6 roku życia rekomenduje się pastę taką jak dla dorosłych czyli 1450 ppm F, a pasty na szczoteczkę zaleca się nakładać o wielkości ziarnka zielonego groszku [3].

Wracając do wcześniej przytoczonych wyników badań ankietowych niemal co trzeci 3-latek myje zęby samodzielnie. Serce rodziców się raduje na widok samodzielnego kilkulatka, jednak w przypadku mycia zębów dzieciom nawet do 10 roku życia rodzice powinni skontrolować, ewentualnie poprawić po dziecku oczyszczanie zębów [3]. Pozwólmy na samodzielność w tym przypadku, w końcu ” trening czyni mistrza” ale zawsze poprawmy, a już na pewno upewnijmy się, że zostały dokładnie umyte.

Dieta a próchnica

Ogromny wpływ na rozwój próchnicy ma czas pozostawiania pożywienia w jamie ustnej jak i zbyt krótki czas pomiędzy posiłkami. Kolejny dowód na to, że zbyt częste pojadanie nam nie służy. W przypadku ewentualnego rozwoju próchnicy nie chodzi o ilość pożywienia a częstotliwość posiłków właśnie. Dlatego wszyscy dietetycy biją na alarm choćby w temacie słodkich napojów dla dzieci, które nierzadko serwujemy dzieciom przez cały dzień. O tym co należy podawać dzieciom do picia pisałyśmy już wcześniej. Wracając do tematu próchnicy przede wszystkim produkty zawierające cukry proste (miód, cukier, słodycze, soki owocowe) zbliżają nas do próchnicy. Natomiast w procesie mineralizacji zębów biorą udział takie składniki jak: wapń, witamina D, fosfor i fluor, o które należy zadbać w diecie. Zatem jakie jest najlepsze rozwiązanie? Szczotkować zęby po każdym posiłku, nie pojadać między posiłkami i pić wodę! 😀

Mój wpis to jedynie kropla wiedzy w temacie higieny jamy ustnej. Jeśli chcecie pogłębić wiedzę na temat higieny jamy ustnej: jaką szczoteczkę wybrać: manualną, elektryczną a może soniczną? Jeśli macie wątpliwości czy pasta fluorem to dobry wybór? Dla kogo zatem pasta z ksylitolem? Zajrzycie na bloga do https://matkadentystka.pl/, jestem pewna, że rozgościcie się tam na dłużej, tak jak ja!😃

Ściskam,

Maria R.

Bibliografia

1. Kuźmierz K., Węgrzyniak M., Pawłowska A., Czerwonka K., Małkiewicz K., Występowanie próchnicy zębów u dzieci w wieku 3, 6 i 12 lat. Medycyna Ogólna i Nauk o Zdrowiu, 2016, Tom 22, Nr 3, 190-193
2. Bernat K., Majewski J., Jarosz J., Zachowanie prozdrowotne rodziców w zakresie profilaktyki i higieny jamy ustnej u dzieci -przeglad literatury. Aspekty zdrowia i choroby. Tom 2, Nr 1, Rok 2017, w.9-17.
3. Szczepańska J., Daszkowska M., Hilt A., Marczuk-Kolada G., Zalecenia higieniczne w obrębie jamy ustnej dla dzieci i młodzieży. Nowa Stomatol. 2015.